Teknolojinin hızla ilerlemesi, endüstri 4.0’ın etkisiyle 3 boyutlu (3D) yazıcıların hayatımıza girmesi, çeşitli ürünlerin üretimini büyük ölçüde kolaylaştırmıştır. Bu gelişme, sadece plastik ve titanyum gibi malzemeleri değil, aynı zamanda çeşitli gıdaları da üretmek için kullanılmaktadır. Bu sayede, bazı anime serilerinde gördüğünüz gibi fantastik gıdaların gerçek dünyada üretilip tüketilmesi dahi mümkün hale gelmiştir.

3D Yazıcılar İlk Ne Zaman Üretildi?

3D yazıcılar ilk olarak 1984 yılında ‘Chuck Hull’ tarafından geliştirilen 3D Systems şirketi tarafından piyasaya sürüldü. Ancak 2010 yılından itibaren, neredeyse her sektörde kullanılmaya başlandı. Bu teknoloji ilk başlarda otomotiv parçaları, tıbbi cihaz üretimi, endüstriyel imalat, havacılık ve uzay endüstrisi, mimarlık gibi sektörlerde kullanılmıştır. 2000 yılından itibaren ise gıda endüstrisinde de kullanılmaya başlanmıştır.

3D Gıda Yazıcısı Nedir?

3D gıda yazıcıları, bilgisayar yazılımı kullanarak seçilen malzemeleri kullanarak çeşitli geometrik şekillerde ve yapılarında gıda üretebilen cihazlardır. Bu üretim süreci genellikle katmanlar halinde gerçekleşir ve bu nedenle bu yönteme “katmanlı/eklemeli imalat” denir.

İlk duyduğunuzda, 3D yazıcılarla gıda üretimi konsepti size yapay bir şey gibi gelebilir. Ancak bu doğru değildir. Aslında, 3D gıda yazıcıları doğal malzemeleri kullanır, bu malzemeler günlük hayatta tükettiğimiz gıdalardan başlayarak hamur, çikolata, et gibi ürünleri içerebilir. Örneğin, Ankara Üniversitesi Gıda Mühendisliği bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Kezban Candoğan ve ekibi, tavuk eti, dana eti, süt, tereyağı, kapya biber, kereviz ve kırmızı pancar tozu gibi malzemeleri kullanarak yutma güçlüğü çeken hastalar için özel fonksiyonel gıdalar ürettiler. Bu örnek, 3D gıda yazıcıları kullanarak sağlıklı ve doğal gıdaların üretilebileceğini göstermektedir.

3D gıda yazıcıları, masaüstü 3D yazıcılar gibi yaygınlaşmadan önce özel amaçlı olarak tasarlanmıştır. İlk olarak 2001 yılında Nanotek Enstrümanları şirketi, pasta yapımı amacıyla 3D gıda yazıcısı tasarladı ve patent aldı. Ardından, 2008 yılında Philips, yemek oluşturma yazıcıları ve gıda kartuşları üreterek katmanlar halinde gıdalar üretmeye başladı. 2009 yılında ise Nico Kläber, “Moléculaire” adını verdiği gıda yazıcısıyla birden fazla malzeme kullanarak çeşitli gıdalar üretti ve patent aldı. Bu gelişmeler, 3D gıda yazıcılarının çeşitli uygulamalarda kullanılabilirliğini göstermektedir.

3D Gıda Yazıcıları Neden Kullanılıyor?

Gıdaların 3D yazıcılarla üretilmesinin iki ana nedeni bulunmaktadır. İlk olarak, farklı besin ögelerinin kullanılmasıyla gıdaların besin değerleri zenginleştirilebilir. İkinci olarak, geleneksel gıdaların yapı ve görünüm özellikleri küçük yapısal kontrollerle iyileştirilebilir.

Bu teknoloji, bugün çeşitli alanlarda kullanılmaktadır, örneğin askeri amaçlar, uzay programları, yaşlı bireylerin özel beslenme ihtiyaçları, özel tatlıların üretimi gibi farklı konseptlerde çeşitli uygulamaları vardır. 3D gıda yazıcıları, kişilere özel olarak tasarlanabilen çikolata ve şekerlemelerin üretimini sağlayabilir, diyet yapan kişilere özel gıdaları programlarına uygun şekilde üretebilir ve yeme bozukluğu yaşayan hastalara besin değerleri açısından uygun gıdalar üretebilir. Ayrıca, vegan ve vejetaryen bireylere yönelik bitkisel kaynaklar kullanılarak bitkisel bazlı et üretimi gibi farklı çalışmalar da yapılmaktadır.

3D Gıda Yazıcılarının Avantajları Nelerdir?

3D gıda yazıcılarının kullanımı, farklı ekipmanlara ihtiyaç duymadan kolayca gerçekleştirilebilir. Ayrıca, ağır iş gücü gerektirmez ve farklı hammadde seçenekleri sayesinde geniş bir yelpazede yemekler üretebilirsiniz. Bu teknoloji, zaman ve enerji tasarrufu sağlar ve gıda atıklarını minimize ederek sürdürülebilir gıda üretimine katkıda bulunur. Ek olarak, kullanımı son derece basittir, üretim süreçleri tekrarlanabilir ve yaratıcı yemek konseptlerini hayata geçirme imkanı sunar.

3D Gıda Üretiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

Gıdaların 3D baskısı sonucu tüketim için hazır hale gelmeleri veya baskı işlemi sonrasında pişirilerek tüketilmeleri mümkün olabilmektedir. Ancak üretimde dikkate alınması gereken önemli faktörler arasında malzemenin akışkanlığı, baskı sırasındaki sıcaklık, baskının hassasiyeti, renk ve aroma eklemeleri için kullanılan yöntemler, ve basım verimliliği gibi unsurlar yer almaktadır.

3D Yazıcı ile Üretilebilen Gıdalar

3D gıda teknolojisi, genel veya kişiye özel olarak birçok farklı yiyeceği üretmek için kullanılabilir. Bu teknoloji, özellikle çikolata, şekerleme, makarna, kurabiye, pizza, peynir gibi ürünlerde büyük ilgi görmektedir.

3D gıda yazıcıları ile Geleneksel Türk Lezzetlerini de Üretmek Mümkün

3D gıda teknolojisi, seçilen uygun malzemeleri kullanarak gıda ürünlerini yeniden şekillendirmek için bir fırsat sunar. Bu teknoloji, çikolata ve şekerleme sektöründe özellikle belirgin bir şekilde kullanılmaktadır. Geleneksel Türk şekerlemelerinden biri olan lokum, Hatice Yaprak Aydın ve ekibi tarafından 3D yazıcılarla çalışılmış bir örnek olarak öne çıkmaktadır.

3D Gıdalar Gelecek Yıllarda Evinizde Kullanılabilir

Gelişen teknoloji ile birlikte günümüzde telefonlar sadece iletişim araçları olmanın ötesine geçerek, çeşitli elektronik eşyaları ve hatta bazı evlerin “akıllı ev” olarak adlandırıldığı sistemleri kontrol edebilen çok yönlü cihazlara dönüşmüş durumdadır. Bu teknolojik ilerlemeler, gelecekte gıda üretimi alanında da önemli değişikliklere yol açabilir. Bu konu ile ilgili Candoğan, “İleriki yıllarda 3D gıda yazıcıları evlerimizde yerlerini alacak. Akıllı ev kavramı var. Buzdolabından fırın mikrodalga gibi sistemlere 3D gıda baskısı yapan yazıcılarda entegre edilebiliyor. Bu konuda dünya genelinde çalışmalar yapılıyor. Tüketici işyerinde internet üzerinden düğmeye basacak eve gittiğimizde öğün hazır olacak. Bu şekilde akıllı evler açısından da gelecekte bizim evlerimizde görebileceğimiz bir teknoloji.” Sözleri ile 3D yazıcıların gelecekte daha fazla kullanılabileceğini vurgulamıştır.