Bilim insanları, beyin iltihabına yol açan bilinmeyen tehdidin kökenini araştırıyor.

Kuzey Atlantik’te Büyük Beyaz Köpekbalıkları Gizemli Şekilde Ölüyor!

Kanada’da yürütülen 30 yılı aşkın gözlemler boyunca tek bir ölü büyük beyaz köpekbalığı bile bulunmazken, son bir yıl içinde beş tanesi kıyıya vurdu. Benzer vakalar Amerika kıyılarında da yaşandı ve uzmanlar bu ani ölümlerin sebebini hâlâ belirleyebilmiş değil.

İlk incelemelerde açlık ya da herhangi bir yaralanma belirtisi görülmedi. Ancak detaylı araştırmalar, ölen köpekbalıklarının beyin dokularında şiddetli iltihaplanma tespit etti. Bu durum, onların yüzme ve avlanma yetilerini kaybederek karaya vurmasına neden olmuş olabilir.

Bölgedeki büyük beyaz köpekbalığı nüfusu, yıllar süren aşırı avlanma nedeniyle ciddi şekilde azalmış, ancak son dönemlerde toparlanmaya başlamıştı. Fakat şimdi ortaya çıkan bu gizemli hastalık, türün geleceğini yeniden tehlikeye atıyor.

Ölümlerin Nedeni Hâlâ Bilinmiyor

Beyindeki iltihaplanma, bir hastalık değil bir belirti. Peki, bu duruma ne sebep oluyor? Uzmanlar hâlâ kesin bir sonuca ulaşabilmiş değil.

Deniz canlıları üzerine araştırmalar yapan uzmanlar, köpekbalıkları ve vatozlar gibi türlerin doğal hastalıkları hakkında çok az bilgiye sahip olduklarını belirtiyor. Özellikle aynı bölgede, aynı yaş grubundaki köpekbalıklarının benzer belirtilerle ölmesi kaygı verici olsa da bunun ne kadar büyük bir tehdit oluşturduğunu anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.

Bu gizemli hastalık ilk kez 2022’de, Amerika’nın Long Island sahilinde kıyıya vuran bir büyük beyaz köpekbalığında tespit edildi. Daha sonra Kanada’dan Güney Carolina’ya kadar farklı noktalarda bulunan ölü köpekbalıklarının da aynı beyin iltihabından muzdarip olduğu ortaya çıktı. Ancak bu hastalığın kaynağı hâlâ bilinmiyor.

Köpekbalığı koruma uzmanları, dünya genelinde köpekbalıklarının ciddi bir tehdit altında olduğunu belirtiyor. Araştırmalara göre, köpekbalığı türlerinin üçte biri yok olma riskiyle karşı karşıya. Ancak Amerika, bilimsel koruma çalışmaları sayesinde köpekbalıklarının geleceği konusunda umut veren ülkelerden biri olarak gösteriliyor.

Kuzey Atlantik’teki büyük beyaz köpekbalıkları, bu türün diğer bölgelerdeki akrabalarına kıyasla daha az incelenmiş durumda. Bunun sebebi, köpekbalıklarının uzun yıllar sonra bu bölgeye yeniden dönmüş olması. Uzmanlar, “Onlar hakkında bildiklerimiz hâlâ çok sınırlı” diyerek araştırmaların genişletilmesi gerektiğini vurguluyor.

Tehlike Yayılabilir mi?

Şu an için bu hastalığın tüm büyük beyaz köpekbalığı nüfusunu tehdit ettiğine dair kesin bir kanıt yok. Ancak bilim insanları, eğer bu hastalığın nedeni tespit edilmezse daha geniş çapta bir yayılma olabileceğinden endişe ediyor.

Bu durumu araştırmak için ölü bulunan köpekbalıklarının beyin dokuları özel laboratuvarlarda incelenmeye başlandı. Yapılacak genetik testler, bu iltihaplanmaya bir virüs ya da bakteri gibi bir enfeksiyonun mu neden olduğunu ortaya çıkarabilir.

Araştırmacılar, “Hastalığın kaynağını hemen öğrenmemiz mümkün değil” derken, yeni vakaların dikkatle incelenmesi gerektiğini vurguluyor. Bilim insanları, bu tür hastalıkların doğada köpekbalıkları üzerindeki etkilerini daha iyi anlayabilmek için daha fazla örnek toplamayı hedefliyor.

Büyük beyaz köpekbalıkları, ekosistemlerin sağlıklı kalması için kritik bir rol oynayan en önemli avcılardan biri. Uzmanlara göre, “Sağlıklı bir doğa için besin zincirinin dengede olması gerekir ve bunun için zincirin en tepesindeki avcıların sağlıklı olması şart”.

Şu an için bu gizemli hastalığın ardındaki sır perdesi aralanmış değil. Ancak Kuzey Atlantik’teki büyük beyaz köpekbalıklarının sağlığı, yalnızca onların değil, tüm deniz ekosisteminin geleceği için büyük önem taşıyor.