Paylaş
2023’ün En Heyecan Verici 9 Bilimsel Gelişmesi
2023, bir dizi heyecan verici bilimsel gelişmeye tanıklık etti ve araştırmaların getirdiği yeniliklerle dolu bir yıl oldu. İşte bu yılın en önemli bilimsel gelişmelerinden bazıları:
1) Beyinlerimizin Bu Kadar Büyük Olmasının Sebebi “Çöp DNA” Olabilir!
İnsanlar, diğer hayvanlarla kıyaslandığında vücutlarına oranla son derece büyük bir beyne sahip canlılardır. Bu büyük beyin, insanları diğer canlılardan ayıran önemli bir özelliktir. Ancak, insan beyninin neden bu kadar büyük olduğu konusunda birçok soru bulunmaktadır.
2023 yılının başlarında gerçekleştirilen bir araştırma, bu soruya yeni bir bakış açısı getirmektedir. Bilim insanları, “çöp DNA” olarak adlandırılan DNA’nın, insanların büyük beyin geliştirmesine neden olabileceğini öne sürmektedir. Çöp DNA, başlangıçta hiçbir protein kodlamayan genlerden oluşan bir DNA türüdür. Ancak araştırmacılara göre, insan türü diğer primatlardan ayrıldıktan sonra, evrim sürecinde bu çöp DNA’nın bir kısmı protein kodlama yeteneği kazandı. Laboratuvar çalışmaları ve deneyler, bu genlerin beyin büyümesine gerçekten de katkıda bulunduğunu göstermiştir. Bu bulgular, insan beyninin evrimini daha iyi anlamamıza yardımcı olabilir.
2) Ölüme Yakın Deneyimlerin Sebebi Ne?
Ölüm, insanlık için son derece gizemli bir olgu olup hakkında hala pek çok bilinmeyen bulunmaktadır. Bu bilinmezliklerden biri de ölüme yakın deneyimlerdir. Bilim insanları, beynimizin yaşamımızın son anlarında tuhaf bir aktivite sergilediğini keşfetmişlerdir. Mayıs ayında gerçekleştirilen bir çalışmada, araştırmacılar, bu artan aktivitenin bilinçli deneyimlere işaret edebileceğini öne sürmektedirler. Ancak, bu henüz bir hipotezdir. Bu artan elektriksel aktivitenin, yaygın olarak ifade edilen “beyaz bir ışık görmek” veya “hayatın film şeridi gibi gözlerinin önünden geçmesi” gibi deneyimleri açıklamada rol oynayabileceği düşünülmektedir. Diğer yandan, bazı uzmanlar durumun sadece anormal elektrofizyolojik aktivite olduğunu savunmaktadır. Bu nedenle, ölüme yakın deneyimlerle ilgili tam anlamıyla anlaşılmamış pek çok yön bulunmaktadır.
3) James Webb Uzay Teleskobu 2023’te Bol Bol Dünya Dışı Yaşam Aradı
4) Sperm ve Yumurta Kullanılmadan Dünya’nın İlk Yapay İnsan Embriyosu Üretildi
Haziran ayında, Weizmann Bilim Enstitüsü’ndeki araştırmacılar, geleneksel yöntemlere ihtiyaç duymadan yapay insan embriyosu üretebildiklerini açıkladı. Bu gelişme ilk bakışta dikkat çekici olsa da, tipik embriyo oluşumu için gereken sperm ve yumurta döllenmesi bu kez gerçekleşmedi. Bu yaklaşım, embriyonun gelişimi üzerinde daha fazla kontrol sağlamamıza ve potansiyel olarak gelişimsel kusurların ve düşüklerin anlaşılmasına katkıda bulunabilir. Ancak, bu teknoloji etik açıdan birçok tartışmayı beraberinde getiriyor ve eleştirilere yol açıyor.
5) İki Erkek Fare Ebeveyninden Sağlıklı Fare Yavruları Doğdu
Biyoloji gerçekten şaşırtıcı bir bilim dalıdır. Bu konuyu inceleyen bir araştırma ekibi, Nature dergisinde Mart ayında yayımlanan bir makalede, invivo gametogenez adlı bir yöntemi kullanarak iki erkek fare ebeveyninden 7 sağlıklı fare yavrusu üretmeyi başardı. Bu yöntemi uygulamak için, öncelikle bir erkek fareye ait kuyruk derisinden hücre alındı ve bu hücre kök hücre haline getirildi. Daha sonra, bu kök hücrelerdeki Y kromozomu çıkarılarak yerine X kromozomu eklendi, böylece değiştirilmiş hücreden yumurta elde edildi. Ardından, başka bir erkek farede bulunan sperm hücresi ile bu yumurta döllenerek 630 embriyo oluşturuldu. Oluşturulan embriyolardan 7 tanesi, bir dişi farenin rahmine nakledildi ve bu süreç sonucunda 7 sağlıklı fare yavrusu dünyaya geldi.
6) Küçücük Bir Parçacıktan Gelen Küçücük Bir Sayı Standart Modeli Alt Üst Edebilir
Geçtiğimiz Ağustos ayında Fermi Ulusal Hızlandırıcı Laboratuvarı’ndaki bilim insanları, negatif yüklü bir atom altı parçacık olan müonun salınımını ölçtüklerini duyurdular. Ancak elde edilen ölçümler, mevcut fizik bilimi Standart Modelini sorgulayacak bir şekilde çelişkili görünüyor. Neden mi? Standart Model’e göre, manyetik alanlardaki müonlar belirli bir oranda salınmalıdır. Ancak yapılan ölçümler, müonların bu standart salınım davranışını sergilemediğini gösteriyor. Bir müonun salınımı, parçacığın manyetik momentine bağlı olarak belirlenir. Teorik olarak, bu momenti temsil eden “g” değeri 2 olmalıdır. Ancak yapılan deneylerde, araştırmacılar tarafından “g-2” olarak adlandırılan bu değer, teorik değerden farklı olarak 0.00233184110’a ulaştı. İşte bu farklılık, g ve g-2 arasındaki bu uçurum, Standart Modelini sarsıcı bir duruma getiriyor.
7) 90 Yıl Sonra Matematikçiler Ramsey Sayılarıyla İlgili Problemi Çözmeyi Başardı
Bu sene matematik dünyasında yaşanan önemli gelişmeler hakkında kesin bilgilere sahip değilim, çünkü benim eğitimim 2022 yılına kadar olan verilere dayanıyor ve güncel olaylara erişimim yok. Ancak, Ramsey sayıları ve Ramsey teorisi genel matematik konularıdır ve bu konuda genel bir bilgi verebilirim.
Ramsey sayıları, Frank Plumpton Ramsey’in adını taşıyan bir matematik teorisine dayanmaktadır. Bu teori, düzensizlik ve düzenin matematiksel analizi ile ilgilenir. Ramsey teorisi, özellikle kombinatorik teori içinde önemli bir yere sahiptir. Teori, belirli düzenlerin ya da desenlerin kaç kez ortaya çıkabileceği konusunu ele alır.
Ramsey sayıları, bir düzensizlik durumu içinde belirli bir düzenin kaç eleman içinde ortaya çıkacağını ifade eder. Özellikle graf teorisinde, Ramsey sayıları, belirli büyüklükteki grafiklerin içinde belirli düzenlerin bulunma garantisi veya olasılığını ifade eder.
8) 50 Yıllık Möbius Şeridi Bulmacasına Mükemmel Bir Çözüm Bulundu
Möbius şeridi, insanı hayrete düşüren en basit geometrik şekillerden biridir ve yapımı oldukça kolaydır. Tek bir şeridi doğru şekilde bükerek bir Möbius şeridi elde edebilirsiniz. Ancak, bu şerit üzerindeki bir bulmaca, uzun süre boyunca çözülememişti. 1977’de matematikçiler Charles Weaver ve Benjamin Halpern tarafından ortaya atılan soru şuydu: “Bir Möbius Şeridi, kendi içinde dolaşmadan önce ne kadar küçülebilir?”
Bu zorlu soru üzerinde pek çok matematikçi çalışsa da, doğru cevap bulunamamıştı. Ancak, Brown Üniversitesi’nden matematikçi Richard Schwartz, sonunda bu bulmacayı çözdüğünü iddia ediyor. Schwartz’a göre, Möbius şeridi birbirine temas eden iki kenarı boyunca sonsuz kez küçültülebilir, ancak asla tamamen sıfır boyutuna ulaşamaz.
Bu cevap, Möbius şeridi üzerindeki bulmacanın çözümü olarak sunulmuştur ve matematikçilerin uzun süredir çözemedikleri bir soruya netlik kazandırmıştır.
9) Yaşamın Başlangıcı Problemini Çözmede Bir Adım Daha Attık
Ne düşünüyorsunuz?
Fikrini bilmek güzel. Yorum bırakın.