Antik Roma Betonunun Binlerce Yıl Nasıl Dayanabildiğini Sonunda Öğrendik

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) liderliğindeki uluslararası bir araştırma ekibi, çığır açan bir çalışmayla, antik Roma betonunun benzersiz sağlamlığının ve dayanıklılığının ardındaki uzun süredir gizli olan sırları açığa çıkardı. Önceki varsayımların aksine, ekibin bugün prestijli Science Advances dergisinde yayınlanan bulguları, Romalıların efsanevi beton yapılarını oluşturmak için “puzolanik” olarak bilinen karmaşık bir teknik kullandıklarını öne sürüyor.

MIT inşaat mühendisi Linda Seymour ve malzeme bilimcisi Admir Masic’in öncülük ettiği çalışma, Roma betonunun bileşimi ve üretim yöntemleriyle ilgili geleneksel görüşe meydan okuyor. Araştırmacılar, İtalya’daki Privernum arkeolojik alanından alınan 2.000 yıllık örnekleri titizlikle analiz ederek, geniş alanlı taramalı elektron mikroskobu ve enerji dağılımlı X-ışını spektroskopisi gibi en ileri teknikleri kullandılar.

Çalışmanın ortaya çıkardığı en önemli bulgulardan biri, daha önce zayıf karışım veya düşük kaliteli malzemeler nedeniyle göz ardı edilen kireç kırıntılarının rolüdür. Masic’e göre bu kireç parçacıkları, Romalıların, sönmemiş kireci doğrudan puzolan ve suyla yüksek sıcaklıklarda birleştirmeyi içeren yenilikçi sıcak karıştırma uygulamasının bir sonucudur. Sönmüş kirecin geleneksel kullanımından farklı olan bu yöntem, yüksek sıcaklıkla ilişkili bileşiklerin oluşumunu kolaylaştırdı ve sertleşme sürelerini hızlandırarak eski inşaat uygulamalarında devrim yarattı.

Dahası, kireç kırıntılarının varlığı Roma betonuna dikkat çekici kendi kendini iyileştirme özellikleri kazandırdı ve çatlakların su ve kalsiyum ile reaksiyonlardan oluşan kalsit ile doldurulmasına olanak sağladı. Caecilia Metella Mezarı gibi alanlardaki betonlarda gözlemlenen bu olgu, Roma deniz duvarlarının ve zorlu çevre koşullarına maruz kalan diğer yapıların şaşırtıcı derecede uzun ömürlü olmasına katkıda bulunmuştur.

Bir dizi deneyde araştırma ekibi, eski beton formülasyonlarını kopyalayıp bunları çatlak testlerine tabi tutarak bulgularını doğruladı. Sonuçlar netti: Sönmemiş kireçle yapılan beton, hızlı ve kapsamlı iyileşme sergileyerek bu eski teknolojinin dönüştürücü potansiyelini vurguluyordu.

İleriye bakıldığında, bu keşfin sonuçları arkeolojinin çok ötesine uzanıyor. Masic, altyapı projeleri ve 3D baskılı beton gibi yeni gelişen teknolojiler için potansiyel faydalar sağlayan, çevre dostu ve son derece dayanıklı beton formülasyonlarının geliştirilmesine yönelik ticari uygulamalar öngörüyor.

Dünya, antik Roma mühendisliğinin yaratıcılığına hayran kalırken, bunların somut sırlarının açığa çıkması, inşaat malzemelerinde yeni bir yenilik ve sürdürülebilirlik çağının habercisi oluyor.