Yüzyılın belki de en etkileyici bilim insanlarından biri olarak bilinen Albert Einstein, bilim dünyasına damga vurmuş bir isimdir. Dâhi kelimesinin tam anlamıyla karşılığı olarak görülen Einstein, sarsıcı bilimsel fikirleriyle büyük bir çığır açtı.

3. 9 Yıl Boyunca İş Arayan Einstein:

Einstein’ın akademik kariyerinde bir iş bulması, tam dokuz yıl süren bir süreçti. Deha özelliklerini Zürih Teknik Okulu’ndaki yıllarda göstermeye başlamış olsa da, isyankar doğası ve derslere karşı özel bir ilgi göstermemesi, 1900 yılında mezun olduğunda hocalarının referanslarını olumsuz etkiledi. Genç fizikçi, Bern’deki İsviçre patent ofisinde çalışmaya başladı. Bu iş, Einstein için ideal bir denge sağladı; yardımcıları sayesinde ofis görevlerini hızla tamamlıyor ve günün geri kalanını yazılarına ve araştırmalarına ayırabiliyordu.

1905 yılı, genellikle “mucize yılı” olarak anılan bir dönemdi. Einstein, o yıl dört devrim niteliğinde makale yayımladı. Bu çalışmalarda ünlü denklem E = mc^2’yi ortaya koydu ve özel görelilik teorisini açıkladı. Bu buluşlar, Einstein’ın fizik dünyasına olan katkılarını vurgularken, akademik alandaki profesörlük kadrosunu elde etmesi maalesef 1909 yılına kadar gecikti.

6. FBI’nın Gözetiminde Einstein:

Nazizmin Yükselişinden Amerika’ya Kaçış” Adolf Hitler’in 1933’te güçlenmesinin hemen öncesinde Einstein, Berlin’den ayrılarak Amerika’ya yerleşti ve New Jersey’deki Princeton Üniversitesi’nde Gelişmiş Çalışmalar Enstitüsü’nde görev almaya başladı. Pasifist görüşleri, sivil hakları savunması ve sol eğilimleri, J. Edgar Hoover’ın FBI ajanlarının dikkatini çekti. Amerika’ya yerleşmesiyle birlikte FBI, 22 yıl süren bir gözlem kampanyasına dönüşen bir operasyon başlattı. Ajanlar, Einstein’ın telefon görüşmelerini dinledi, postalarını açtı ve Sovyet casuslarına dair herhangi bir bilgi bulma umuduyla çöplerini karıştırdı.

Girişim sonuçsuz kalsa da, Einstein 1955 yılında hayatını kaybettiğinde, FBI’ın elinde 1.800 sayfalık bir gözlem notu birikmişti.

7. Einstein’ın Çelişkili Yolculuğu: Atom Bombası ve Nükleer Silahsızlanma

1930’ların sonlarında Albert Einstein, yeni araştırmanın Alman bilim insanlarını atom bombası üretimine yönlendirdiğini öğrendi. Nazilerin elindeki kıyamet silahı fikri, pasifist ilkelerini bir kenara bırakarak Macar fizikçi Leo Szilard ile işbirliği yapmasına neden oldu. Szilard daha sonra, Başkan Franklin D. Roosevelt’e atom araştırmalarını teşvik etmek amacıyla bir mektup yazmada Einstein’a yardımcı oldu. Einstein, Manhattan Projesi’nde doğrudan görev almasa da, Hiroşima ve Nagasaki bombalamalarındaki rolünden dolayı pişmanlık duyduğunu ifade etti. “Eğer Almanlar atom bombasını üretmeyi başaramayacaklarsa, parmağımı bile oynatmazdım,” dedi Newsweek’e. Daha sonra, nükleer silahsızlanma taraftarı oldu.

1955 yılında ölmeden önce, filozof Bertrand Russell ile birlikte “Russell-Einstein Manifestosu”nu yazarak nükleer savaşın tehlikelerini vurguladı. Bu açık mektup, yönetimlere “barışçıl yollarla anlaşmazlıkları çözmeleri gerektiğini” söylüyordu. Einstein, yaşamı boyunca çelişkili bir yolculuk sürdürdü: atom bombasının gelişimine katkıda bulunmasının ardından, nükleer silahsızlanma ve barışın savunucusu olarak ortaya çıktı.

8. Einstein’ın İsrail Başkanlığı Teklifi: Soyuna Bağlılık ve Siyonizme Karşı Duruş

Dini açıdan geleneklere uymasa da Einstein, Yahudi soyuna derin bir bağ duydu ve genellikle Yahudi düşmanlığına karşı konuşmalar yaptı. Siyonist bir görüşe tam anlamıyla bağlı olmasa da, İsrail’in ilk başkanı Chaim Weizmann’ın 1952’de ölümünden sonra, İsrail yönetimi Einstein’ı ikinci ulusal başkan olarak görmeyi düşündü. 73 yaşındaki fizikçi, bu teklifi düşünmek için fazla zaman harcamadan reddetti.

“Tüm hayatım boyunca objektif konularla uğraştım. Bu yüzden doğal liderlik yeteneklerimden, insanlarla doğru şekilde etkileşimde bulunma becerimden ve resmi görevleri yürütme kabiliyetimden yoksunum,” dedi. Einstein, bilime ve dünya meselelerine odaklanmaya devam etti, siyaset sahnesine girmeyi tercih etmedi.

9. Einstein’ın Beyni: Ölümünden Sonra Çalınan Sırlar

Einstein, 1955 Nisan’ında abdominal aort anevrizması nedeniyle hayatını kaybettiğinde, vücudunun yakılmasını vasiyet etmişti. Ancak Princeton’daki bir patolog olan Thomas Harvey, otopsi sırasında Einstein’ın beynini çıkararak sırlarını keşfetme umuduyla bir kavanoza sakladı. Harvey, Einstein’ın oğlundan isteksiz bir onay aldıktan sonra beyni kesip parçalarını çeşitli araştırmacılara gönderdi. 1980’lerden bu yana birçok çalışma yapıldı, ancak çoğu geçersiz veya yetersiz kaldı. Bu çalışmalardan en bilineni, 1999’da Kanadalı bir grup üniversite öğrencisi tarafından yayımlanan tartışmalı bir makale oldu. Yazıda, Einstein’ın parietal lobunda normalden farklı kıvrımlar bulunduğu iddia ediliyordu.

Ölümünden sonra vücudunun parçalarını incelemek, bugünün insanına pek bir şey katmasa da, Einstein’ın tarihe damgasını vuran çalışmaları ve sözleri, çağının çok ötesine taşınmaya hazır bir miras bıraktı.