Mars, gizemlerle dolu bir gezegen olarak dikkatimizi çekiyor. Bilim insanları, Mars yüzeyinden gelen kaya parçalarının incelenmesiyle bu gezegenin jeolojik geçmiği hakkında daha fazla bilgi edinmeye çalışıyorlar. Ancak bu kaya parçalarının tarihlendirilmesi oldukça zorlu bir süreç olabilir.

Mars’tan gelen bu kaya parçalarının tarihlendirilmesi, Dünya’da olduğu gibi basit değildir. Dünya’daki kaya örnekleri, argon gazı kontaminasyonunu hesaba katarak tarihlendirilebilir, ancak Mars’tan gelen kaya parçaları için bu iş daha karmaşıktır. Bu kaya parçaları milyonlarca yıl boyunca uzayda yol aldıkları için tarihlendirme teknikleri farklı sonuçlar verebilir.

Bu durum, Mars’tan gelen kaya parçalarının hangi bölgeden geldiğini ve ne zaman oluştuğunu belirlemeyi zorlaştırır. Mars yüzeyinin yaşına bakıldığında, bazı kaya parçalarının nispeten yakın bir tarihte oluştuğu görünmektedir. Ancak bu kesin bir sonuç değildir.

Sonuç olarak, Mars’tan gelen bu gizemli kaya parçaları, bilim insanları için büyük bir araştırma konusudur ve bu örneklerin analizi, Mars’ın tarihini ve evrimini daha iyi anlamamıza yardımcı olabilir.

ABD’li ve İngiliz bilim insanlarından oluşan bir ekip bu meseleyi çözmenin bir yolunu bulmuş gibi görünüyor. Earth and Planetary Science Letters dergisinde yayınlanan araştırmayı yöneten Glasgow Üniversitesi’nden volkan bilimci Ben Cohen, “Bazı kimyasal özellikler sayesinde bu meteorların kesinlikle Mars’tan geldiğini biliyoruz” diyor ve şöyle devam ediyor:

“Kızıl gezegenden büyük çarpmalar sonucu kopmuşlar ve kraterler oluşturmuşlar. Ancak Mars’ta çarpma etkisiyle oluşmuş on binlerce krater var, dolayısıyla meteorların gezegenin tam olarak neresinden geldiğini bilmiyoruz. Kaynak kraterlerini belirlemek için kullanabileceğiniz en iyi ipuçlarından biri örneklerin yaşı.”

Araştırmanın öncelikli hedefi Mars meteoritlerinin kesin yaşını ortaya çıkarmaktı

Yaklaşık olarak 360 kadar gök taşı örneği, Mars kökenli olarak tanımlanmıştır. Bu örneklerden 302 tanesi shergottite adı verilen bir Mars kayası türünü temsil eder. Bu kayaların oluşumu volkanik faaliyetler sonucu meydana gelmiş ve Mars’ta bulunan metal bakımından zengin malzemeler içermektedir.

Bilim insanları, yedi farklı Mars meteorunun küçük parçalarını alarak bu meteorların yaşlarını belirlemek için ilginç bir yöntem kullandılar. Bu parçaları bir nükleer reaktörün içine yerleştirerek, elde ettikleri argon gazının konsantrasyonunu analiz ettiler. Bu analiz sayesinde, hem Mars’ın atmosferinden hem de Dünya’dan gelen kirlenmeyi düzeltebildiler. Ayrıca, uzay yolculuğu sırasında kazandıkları argon gazını da hesaba kattılar. Sonuçlar oldukça başarılıydı ve diğer tarihleme yöntemleriyle uyumlu sonuçlar verdi.

Dr. Cohen, “Bu yöntemi kullanarak elde edilen argon-argon yaş değerleri oldukça genç çıktı ve diğer tarihleme yöntemleriyle de mükemmel bir şekilde uyuştu” şeklinde açıklıyor.

Yeni araştırma, farklı tarihleme yöntemlerinin birbiriyle uyumlu olduğunu gösteriyor, ancak hala Shergottite Yaş Paradoksu olarak adlandırılan bir sorunun çözülmesi gerekiyor.

Shergottite Yaş Paradoksu nedir?

Mars’ın yüzeyi çok yaşlı görünüyor, ancak Mars meteoritlerinin çoğunluğunu oluşturan shergottite meteoritleri nispeten genç. Bu durum, ‘Shergottite Yaş Paradoksu’ olarak adlandırılıyor. Mars’ın yüzeyinin büyük bir kısmı milyarlarca yıl yaşında görünüyor, ancak çoğu meteorit sadece birkaç yüz milyon yaşında.

Bu tuhaf durumun en iyi açıklaması, Mars’ın yüzeyinin sık sık meteor bombardımanına uğramış olmasıdır. Bu bombardıman sonucu yüzeyde ufalanmış kaya tabakaları oluşmuş olabilir. Zamanla, bu tabakalar birikmiş ve aynı zamanda yeni volkanik patlamalarla yüzeye daha genç kayalar eklenmiş olabilir. Bu nedenle Mars meteoritlerinin çoğunluğu genç shergottite meteoritlerinden oluşuyor gibi görünüyor.

Bu bilgi, Mars’tan gelen meteoritlerin Dünya’ya ne kadar sürede ulaştığını ve Mars’ın jeolojik tarihini anlamamıza yardımcı olabilir.