Frontiers in Psychology’de yayınlanan bir araştırma, koku duyusunun, renk algımız üzerindeki etkilerini deneysel olarak göstererek bu tür bilinçsiz “çapraz model” ilişkilendirmelerin varlığını ortaya koymuştur. Liverpool John Moores Üniversitesi’nde kıdemli öğretim görevlisi olan başyazar Dr. Ryan Ward, bu konuda yaptıkları deneyi şu şekilde açıklamaktadır: Farklı kokuların, renk algısını nasıl etkilediğini gösteriyoruz. Deneyde, 20 ile 57 yaşları arasındaki 24 yetişkin katılımcıyla koku-renk ilişkisinin varlığı ve gücü test edilmiştir. Katılımcılar, deney sırasında istenmeyen duyusal uyarıcıların bulunmadığı bir odada oturmuş ve deodorant veya parfüm kullanmamışlardır.

İzole odadaki ortam kokuları, hava temizleme cihazı kullanılarak temizlendikten sonra altı farklı koku (karamel, nane, kiraz, kahve, limon ve kontrol grubu için kokusuz su) odaya ultrasonik difüzör ile yayılmıştır. Ward ve meslektaşları, katılımcıların gördükleri bir ekran üzerindeki rastgele seçilmiş renk karesini nötr griye çevirmelerini istemiştir. Katılımcıların renk seçimleri kaydedildikten sonra aynı prosedür, tüm kokular 5 kez izole odaya yayılana kadar tekrarlanmıştır.

Elde edilen sonuçlar, katılımcıların renk ayarlarında zayıf ancak önemli bir eğilim gösterdiğini göstermiştir. Örneğin, kahve kokusu verildiğinde, katılımcılar gri rengi kırmızı-kahverengi arası bir ton olarak algılamışlardır. Benzer şekilde, karamel kokusu algılanan renk tonunu sarı bakımından zengin gri olarak görmelerine neden olmuştur. Nane kokusu ise diğer kokulardan farklı olarak tipik çapraz model ilişkisine dayanmamıştır. Nötr su kokusu ise katılımcıların renk algısında herhangi bir etki yapmamıştır.

Ward, elde ettikleri sonuçların, gri renk algısının çapraz model ilişkilendirmelerine doğru değiştiğini gösterdiğini belirtmektedir. Bu durum, çeşitli duyulardan gelen bilgilerin işlenmesinde çapraz model ilişkilerinin, deneyde kokular ve renkler arasında gözlemlendiği gibi, algımızı nasıl etkilediğini ortaya koymaktadır.