Sibirya’daki Dev Delik Hızla Büyüyor: “Cehenneme Açılan Kapı”

Sibirya’da bulunan dev bir delik hızla genişlemeye devam ediyor. Uydu fotoğrafları, bu büyük çukurun büyüklüğünün giderek arttığını gösteriyor.

Bu dev çukur, vatoz, at nalı yengeci veya dev bir iribaş şeklini andırıyor. İlk olarak 1960’larda sınıflandırılmamış uydu görüntülerinde görülen ince bir yarık olarak başlayan bu oluşum, şimdi dik yamaçları olan büyük bir çukur haline gelmiş durumda. ABD Jeolojik Araştırma Kurumu’na göre, Batagay krateri adı verilen bu çukur, 1991 ile 2018 yılları arasında üç kat büyüyerek dikkatleri üzerine çekti. Batagay veya “cehenneme açılan kapı” olarak da bilinen bu çukur, gezegenimizin daha geniş ve genellikle görünmeyen bir sorununun göstergesi.

Permafrost Nedir ve Bu Delik Nasıl Oluştu?

Kuzey Kutbu, Dünya’nın geri kalanına göre daha hızlı ısınıyor ve bu durum, kalıcı olarak donmuş toprak tabakası olan permafrostun hızla çözülmesine neden oluyor. Permafrost, uzun yıllar boyunca donmuş kalan toprak tabakalarıdır. Batagay çukuru ise, permafrostun çözülmesiyle oluşmuş büyük bir çukurdur. Permafrostun çözülmesiyle, zemin çökmeye başlar ve toprak kaymaları meydana gelir. Kuzey Kutbu’nda birçok benzer çukur bulunmasına rağmen, Batagay çukuru boyutuyla “mega çökme” olarak adlandırılıyor ve adını yakınlardaki Batagay kasabasından alıyor.

Permafrost Çözülmesi İklimi Nasıl Etkiliyor?

Permafrost çözüldüğünde, içinde yüzyıllardır donmuş bitkiler ve hayvanlar çözülmeye başlar. Bu süreç, atmosfere karbondioksit ve metan gazları salar. Bu gazlar, küresel sıcaklıkları artırarak daha hızlı permafrost çözülmesine neden olabilir. Permafrost, Kuzey Yarımküre’deki karanın yüzde 15’ini kaplar ve toplamda atmosferdeki karbonun iki katını içerir. Yapılan bir çalışma, permafrost çözülmesinin 2100 yılına kadar büyük bir sanayi ülkesinin saldığı kadar gezegen ısıtıcı gaz salabileceğini öngörüyor. Yani, bu konuda gerekli önlemler alınmazsa, iklim krizi hızla kötüleşebilir.

Batagay çukurunu incelemek, permafrostun nasıl çözülüp gelecekte bizi nasıl etkileyeceğini anlamamızda önemli bilgiler sunuyor. Yurt dışında yapılan bir araştırmada, uydu ve drone verileri kullanılarak Batagay çukurunun 3D modelleri oluşturuldu ve genişlemesi hesaplandı. Araştırmalara göre, Batagay’da her yıl yaklaşık 1 milyon metreküp buz ve permafrost çözülüyor. Çukurun her yıl yaklaşık 4.000 ila 5.000 ton karbon saldığı hesaplandı.

Bu veriler, gelecekteki permafrost çözülmesi ve emisyonlar hakkında önemli bilgiler sunuyor. Batagay çukuru, bu tür oluşumların nasıl gelişip evrilebileceğini ve benzer yerlerin nasıl değişebileceğini anlamamız açısından büyük önem taşıyor.