Dünyanın ilk ahşap uydusu uzaya fırlatıldı !

Dünyanın ilk ahşap uydusu uzaya gönderildi. Yörüngeye gönderilen bu uydu, uzun zamandır uzay araştırmalarının en büyük problemlerinden biri olan uzay enkazı sorununa alternatif bir çözüm sunmayı amaçlıyor. Üç tonluk bir kargonun arasında taşınan ve sadece 10 cm³ boyutlarında olan bu mütevazı uydu, ahşap malzeme kullanımıyla hem çevre dostu bir çözüm öneriyor hem de uzay araştırmalarında önemli bir adım olarak kabul ediliyor.

Ahşap uydu, samuray kılıfları yapımında da kullanılan honoki türü magnolya ağacından yapılmış. Geliştirilen bu uydunun, uzayda temiz bir şekilde devre dışı bırakılabilmesi ve biyolojik olarak parçalanabilir özellik taşıması, metal uyduların neden olduğu çevre kirliliğine ve yörünge enkazına karşı daha sürdürülebilir bir alternatif olarak değerlendiriliyor. Metal uyduların atmosfere tekrar girişinde çevreye zarar verebilecek zararlı parçacıklar yayma riski bulunurken, ahşap uydu ise atmosferde yanarken çevreye zararlı kalıntılar bırakmıyor. LignoSat adı verilen bu uydu, ahşap bir yapı olarak temiz bir yanma sunarken, alüminyum oksit gibi ozon tabakasına zarar veren maddeler açığa çıkarmıyor.

Neden Ahşap Tercih Edildi?

2017 yılında, NASA’dan emekli bir astronot, orman bilimci bir araştırmacı ile birlikte, alışılmadık bir fikir üzerinde çalışmaya başladı: “Neden bir uyduyu ahşaptan yapmayalım?” düşüncesiyle başlayan bu fikir, uzayda ahşap malzemeler kullanma fikrini gündeme getirdi.

Ahşap, uzay için ilk akla gelen malzeme olmayabilir, ancak uzaydaki su ve oksijen eksikliği nedeniyle bu doğal malzeme, Dünya’ya kıyasla daha dayanıklı hale geliyor. Ayrıca ahşabın sürdürülebilir, çevre dostu ve biyolojik olarak parçalanabilir olması bu tercihin öne çıkmasında etkili oldu. Uzayda terk edilen uydular, eski roket parçaları ve çarpışma kalıntıları gibi enkaz yığınları, aktif uydu ve uzay araçlarına çarpma riski taşırken, ahşap uydular, daha çevreci bir seçenek olarak değerlendiriliyor.

Ahşabın Uzaydaki Dayanıklılığı Test Edildi

Doğru ahşap türünü belirlemek için araştırma ekibi, 2022 yılında Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS) yaklaşık sekiz ay boyunca honoki (Japon magnolyası), kiraz ve huş ağaçlarını test etti. Bu örnekler, yoğun kozmik ışınlara, yüksek güneş radyasyonuna ve ani sıcaklık değişimlerine maruz kaldı. Testler sonucunda honoki ağacının dayanıklılığı korundu ve çatlamaya karşı direnç gösterdi. Bu ahşap türü ayrıca, Japon kılıç kılıflarında da tercih edilen dayanıklı bir tür olarak biliniyor.

Araştırma ekibi, uydunun dış kasasında, çivi, vida veya yapıştırıcı kullanmadan hassas eklemlerle birleştirme yöntemi kullanarak, yüzlerce yıllık Japon tekniklerinden faydalandı. LignoSat’ın dış yapısında bu yöntemler kullanılarak geleneksel ve modern teknolojiler bir araya getirildi. Bu sayede uydu, uzay ortamında dayanıklılığını korurken geleneksel Japon ahşap işçiliğinin avantajlarını da sergiliyor.

LignoSat’ta kullanılan ahşabın, yüksek miktardaki kozmik radyasyona karşı doğal bir koruma sağlaması bekleniyor. Eğer bu doğrulanırsa, ahşabın koruyucu özellikleri sadece uydular için değil, Dünya’da da yararlı olabilir. Örneğin, ahşap kullanımı veri merkezlerinde hassas elektronik ekipmanları radyasyondan korumak amacıyla tercih edilebilir. Araştırmacılar, bu tür bir malzeme kullanımının, insanlığın Ay ve Mars gibi uzak gezegenlerde sürdürülebilir bir yaşam kurmasında da faydalı olabileceğini belirtiyor.

LignoSat Görevine Başlıyor

Şu anda ISS’de yer alan LignoSat, Aralık ayında yörüngeye salınacak ve altı ay sürecek bir görev boyunca ahşap malzemenin uzaydaki dayanıklılığı test edilecek. Uydu, yörüngede her 45 dakikada bir güneş ışığı ve gölge arasında geçiş yaparak -100 ile 100 derece Celsius arasında sıcaklık dalgalanmalarına maruz kalacak. Bu süreç, ahşabın uzay ortamındaki dayanıklılığını ve kozmik ışınlar ile radyasyona karşı koruma yeteneğini değerlendirecek.

LignoSat, yüzeyindeki deformasyonları izleyen ve manyetik alanları ölçen sensörlerle donatıldı. Bu testlerin sonucunda, ahşabın uydu üzerindeki elektronik ekipmanı radyasyondan ne derece koruyabildiği anlaşılacak.

Gelecekte Ahşap, Uzay İçin Önemli Bir Malzeme Olabilir

Bu deneyler, izole bir proje gibi görünse de, uzun vadede sürdürülebilir bir uzay keşfi için önemli bir başlangıç olarak değerlendiriliyor. Geleneksel uydular, üretimlerinden devre dışı kalmalarına kadar çevre üzerinde olumsuz etkilere yol açarken, ahşap uydular, çevreye zarar vermeyen yenilenebilir malzemelerle üretilmiş daha sürdürülebilir uydu filolarının önünü açabilir.

Araştırmacı, metal olmayan uyduların uzayda yaygınlaşması gerektiğini belirterek, ahşabın Ay ve Mars’ta yapılacak yapı projelerinde de kullanılabileceğini ifade ediyor. Bu malzeme ile, gelecekte diğer gezegenlerde sürdürülebilir ve çevreye zarar vermeyen yaşam alanları inşa edilebilir. Ahşap kullanımı sayesinde, insanlık gelecekte farklı gezegenlerde kendi kaynaklarıyla yapılar inşa ederek, Dünya’ya bağımlılığı azaltabilir.