Tek Ayak Üzerinde Durmanın Sağlık Üzerindeki Etkileri

Sağlıklı bir yaşamın temelinde denge bulunur. Eğer 50 yaşın üzerindeyseniz ve en az 30 saniye tek ayak üzerinde durabiliyorsanız, bilim insanlarına göre oldukça sağlıklı bir şekilde yaşlanıyorsunuz demektir, hatta biraz yanlanma olsa bile.

Yeni yapılan küçük bir araştırma, bir kişinin yaşlandıkça, dengesinin kas gücü veya yürüyüş hızından daha hızlı bozulduğunu ortaya koydu.

Araştırma ekibi, yayımladıkları makalelerinde, “Bilgimize göre, yaşlı bireyler arasında bu tür bir karşılaştırma ilk kez yapılmıştır” diyor. Ekip, araştırmalarının yaşlı bireyler için eğitim programlarını iyileştirerek, onların fiziksel bağımsızlıklarını uzun süre korumalarına yardımcı olmayı amaçladığını belirtiyor.

Araştırma, denge testinin, yaşlanma sürecinde kas güçsüzlüğü ve yavaş yürümeyle birlikte belirginleşen bir ölçüt olduğunu vurguluyor. Tek ayak üzerinde durma testi, yaşlılarda bu tür değişimleri tespit etmek için sıklıkla kullanılan bir yöntemdir çünkü denge, nöromüsküler yaşlanmayı ölçen önemli bir faktördür.

Örneğin, 1997 yılında yapılan bir çalışmada, tek ayak üzerinde 5 saniyeden fazla duramayan kişilerin, gelecekte daha yüksek bir düşme ve buna bağlı yaralanma riski taşıdığı bulunmuştu. Bu test aynı zamanda nörolojik sorunlar hakkında da ipuçları verebiliyor.

Yeni yapılan bu çalışmanın amacı ise, yaşa bağlı olarak ne kadar süreyle tek ayak üzerinde durmanın normal kabul edildiğini araştırmaktı.

Çalışmaya katılan 50 yaş ve üzerindeki 40 sağlıklı bireyin testi üzerinde yapılan incelemeye göre, bir kişinin dominant olmayan bacağı üzerinde durma süresi, her on yılda yaklaşık 2.2 saniye azalmaktadır. Bu değişim ise cinsiyetten bağımsız bir şekilde gerçekleşiyor. Dominant bacak üzerinde durma süresi ise her on yılda ortalama 1.7 saniye azalıyor. Tek ayak üzerinde dururken kişinin vücudunun ne kadar sallandığı ise yaşla birlikte değişiklik göstermiyor.

Çalışma katılımcılarının sayısı küçük olsa da, bu basit test, kas gücü gibi başka ölçümlere göre daha belirgin bir yaşa bağlı azalmayı gösteriyor.

Öte yandan, yürüme hızında yaşla birlikte önemli bir değişiklik gözlemlenmedi. Araştırmacılar, denge ölçümünün avantajlarına dikkat çekerek, “Bu ölçüm, herhangi bir özel uzmanlık, gelişmiş araçlar ya da teknik bilgi gerektirmez. Bu test, kişiler tarafından kolaylıkla yapılabilir” şeklinde yorum yapıyorlar.

Araştırmada yapılan denge testlerinin her biri 30 saniye sürdü. Katılımcılar, önce iki ayakla, gözleri açık ve kolları yanlarında durdu. Ardından gözlerini kapatarak aynı testi tekrar gerçekleştirdiler. Sonrasında dominant bacaklarını kaldırarak, tek ayak üzerinde durma testini tekrar yaptılar. Aynı test, dominant olmayan bacakları üzerinde de yapıldı.

Katılımcılar, bir plaka üzerinde durarak, bu plaka üzerinden vücutlarının denge merkezi ölçüldü. Bu sayede, vücutlarının küçük sallanma hareketleri kaydedilip analiz edilebildi. Elde edilen verilere göre, tüm katılımcılar iki ayakla dururken dengeyi kolayca sağlasa da, yaş ilerledikçe dengeyi korumada zorluk yaşadıkları gözlemlendi. Ancak tek ayak üzerinde durduklarında ise sallanma, yaşa bağlı bir azalma belirtisi olarak görülmedi.

Sonuçlar, tek ayak üzerinde dururken sallanmanın yaşa bağlı bir durum olmadığını, ancak iki ayakla durulurken sallanmanın, dengenin bozulduğunu gösteren bir işaret olabileceğini ortaya koydu.

Denge, yalnızca kas gücüyle değil; görme, vestibüler sistem ve somatosensoryal sistem gibi çeşitli faktörlerin birlikte çalıştığı bir ölçümdür. Araştırmacı, “Denge değişiklikleri dikkate alınması gereken önemli bir faktördür. Kötü dengeye sahip kişiler düşme riski altındadır, bu da ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir, hareket etmeseler bile” diyerek bu konuda uyarıda bulunuyor.