Zerdeçal ve Yeşil Çay Sağlık Takviyeleri Karaciğer Hasarına Yol Açabiliyor

Yurtdışında yapılan yeni bir araştırma, zerdeçal ve yeşil çay gibi popüler sağlık takviyelerinin, karaciğer sağlığını riske atabileceğini ortaya koydu. Sağlık araştırmacıları, 2017-2021 yılları arasında 9.685 kişi üzerinde yaptıkları incelemede, Yetişkinlerin yaklaşık %4.7’sinin son 30 gün içinde potansiyel olarak toksik olan altı bitkisel takviyeden birini kullandığını belirledi. Bu takviyeler zerdeçal, yeşil çay özü, ashwagandha, Garcinia cambogia, black cohosh ve kırmızı maya pirinci.

Takviye kullanıcılarının çoğu bu ürünleri kendi istekleriyle, tıbbi tavsiye almadan, çeşitli sağlık sorunlarını çözmek için kullanıyor. Zerdeçal eklemler ve artrit için, yeşil çay özü enerji seviyelerini artırmak için, Garcinia cambogia kilo vermek için, black cohosh sıcak basmalarını yönetmek için ve kırmızı maya pirinci kalp sağlığı için tercih ediliyor. Ancak yeşil çayla ilgili yapılan çalışma, özellikle yeşil çay özünden bahsettiğini ve çayın kendisinin karaciğer toksisitesi ile ilişkilendirilmediğini belirtiyor. (Yine de, günde sekiz fincandan fazla yeşil çay içilmemesi tavsiye ediliyor.)

Bu bitkisel takviyelerin karaciğer toksisitesi ile ilişkili riskleri daha önce de bildirilmişti, fakat son yıllarda bu sorunların arttığı görülüyor. 2004-2014 yılları arasında hastaneye yatışlar %7’den %20’ye yükseldi. Araştırmacılar, bitkisel ve diyet takviyelerinin (HDS) ilaç kaynaklı karaciğer hasarının artan bir oranını oluşturduğunu belirtiyor.

İlaç kaynaklı karaciğer hasarı, sararma, yorgunluk, bulantı, döküntü, kaşıntı ve sağ üst karın ağrısı gibi belirtilerle kendini gösteriyor. Tedavi edilmediğinde, karaciğer nakli gerektirebilir veya ölümle sonuçlanabilir.

Araştırmacılar, bitkisel takviyelerle ilgili artan sağlık sorunlarına dikkat çekerek, bu takviyeleri kullananların içeriklere ve dozajlara dikkat etmelerini öneriyor. Özellikle birden fazla takviye veya diğer ilaçlarla birlikte kullanıldığında risk artabilir. Araştırmacılar, bitkisel ürünlerin üretim ve test süreçlerinin yeterince düzenlenmediğini ve ürünlerin etiketlerinde belirtilenlerle içerikleri arasında tutarsızlıklar olabileceğini vurguluyor.

Güvenli dozlar, kişinin aldığı diğer ilaçlar, karaciğer sağlığı ve diğer sağlık koşullarına bağlı olarak değişebilir. Bu nedenle, her birey için güvenli dozların kişiye özel olarak belirlenmesi gerektiği belirtiliyor. Ayrıca, bitkisel takviyelerin güvenliğine dair yeterli kanıt bulunmamakta ve bu takviyeler üzerinde daha fazla düzenleme yapılması çağrısında bulunuluyor.

2023’te Avustralya’nın terapötik ürünler düzenleyicisi TGA, zerdeçal ve/veya kurkumin tüketiminin karaciğer hasarına yol açabileceği konusunda bir uyarı yaptı. Ancak, bu riskin karaciğer sağlığına bağlı olarak değiştiğini ve genellikle yemeklerde kullanılan zerdeçalın bu riskleri taşımadığını belirtti.