Bilim İnsanları Sivrisineklerin İnsanları Kızılötesi ile İzlediğini Keşfetti

Bilim insanları, sivrisineklerin insanları nasıl bulduğunu daha iyi anlamamıza yardımcı olacak önemli bir keşif yaptı. California Üniversitesi Santa Barbara (UCSB) tarafından yürütülen yeni bir araştırmaya göre, sivrisinekler insanları sadece kokumuz ve nefesimizle değil, aynı zamanda kızılötesi algılama yoluyla da tespit ediyor.

Sivrisinekler, özellikle sıcak iklimlerde yaygın olarak görülen ve çeşitli ciddi hastalıkları taşıyan bir tehdit olarak biliniyor. Bu hastalıklar arasında sıtma, dengue ve sarıhumma bulunuyor:

– Sıtma, Plasmodium adlı parazitlerin neden olduğu ve Anopheles cinsi sivrisinekler tarafından bulaşan bir hastalıktır. Belirtileri arasında yüksek ateş, titreme, baş ağrısı ve kas ağrıları bulunur. Sıtma, 2022 yılında dünya genelinde 600.000’den fazla ölüme yol açmıştır.

– Dengue virüsü, Aedes türü sivrisinekler tarafından taşınır. Dengue, yüksek ateş, baş ağrısı, arka sırttaki ve eklemlerdeki ağrılar, deri döküntüleri ve kanamalara neden olabilir. Şiddetli vakalar, dengue hemorajik ateşi olarak bilinen ve ölümcül olabilen bir duruma dönüşebilir.

– Sarıkabuk (sarıhumma), virüsle bulaşan bir hastalıktır ve Aedes sivrisinekleri tarafından yayılır. Belirtileri arasında yüksek ateş, sarılık, baş ağrısı, kas ve eklem ağrıları yer alır. Sarıkabuk hastalığı, tedavi edilmezse ölümcül olabilir.

Bu hastalıkların yayılmasını önlemek için sivrisinek ısırıklarını engellemek kritik bir önem taşır. UCSB’den bilim insanları, sivrisineklerin insanları bulmada kızılötesi algılamayı kullanıp kullanmadığını araştırdı. Dişi sivrisinekler kan emdiği için, araştırmacılar 80 dişi sivrisineği farklı ‘ev sahibi’ koşulları altında test etti. Bu testlerde, termoeletik plakalar kullanılarak cilt sıcaklığı taklit edildi ve insan kokuları ile CO2 yoğunlukları uygulandı.

Sonuçlar, kızılötesi algılamanın tek başına yeterli olmadığını, ancak CO2 ve insan kokularıyla birleştiğinde sivrisineklerin av arama davranışlarını önemli ölçüde artırdığını ortaya koydu. Ayrıca, sivrisineklerin antenlerinde bulunan TRPA1 adı verilen bir protein sayesinde kızılötesi algılama yeteneğine sahip olduğu belirlendi. Bu protein eksik olduğunda, sivrisinekler kızılötesi ışınları algılayamıyor.

Bu bulgular, sivrisineklerin neden özellikle açık cilde çekildiğini ve gevşek giysilerin nasıl koruyucu bir etki sağladığını açıklıyor.

Sivrisineklerin küçük boyutlarına rağmen, insanları diğer hayvanlardan daha fazla öldürdüğü biliniyor. Araştırma, sivrisineklerin insanları nasıl hedef aldığını anlamamıza yardımcı olarak, sivrisineklerle bulaşan hastalıkların kontrolü için yeni yöntemler sunuyor.