Efsanevi T Coronae Borealis Nova Patlaması Yaklaşıyor !

Gökbilimciler, T Coronae Borealis adlı yıldız sisteminde yakın zamanda büyük bir parlama yaşanacağını belirtiyor. Ancak, bu patlamanın ne zaman gerçekleşeceği konusunda kesin bir tarih verilemiyor; belki birkaç gün içinde, belki de birkaç ay sonra.

T Coronae Borealis, her 80 yılda bir büyük bir parlama gösteriyor. Bu parlama, yıldızın parlaklığını 1.585 kat artırarak, ona “Alev Yıldızı” adını kazandırmış. Ancak aslında bu olay, daha doğru bir şekilde “tekrarlayan bir nova” olarak tanımlanıyor ve çok yakında bir kez daha patlaması bekleniyor.

T Coronae Borealis, iki farklı türdeki yıldızdan oluşuyor. Bunlardan biri kırmızı dev yıldız, diğeri ise beyaz cüce. Beyaz cüce yıldız, kırmızı devden madde çalarak bu patlamaların meydana gelmesine yol açıyor.

Beyaz cüce, Güneş gibi bir yıldızın son aşamasıdır. Bir yıldız, nükleer yakıtını tükenip kırmızı dev haline geldikten sonra çekirdeği yoğunlaşır ve sıcak bir hale gelir. Bu süreçle birlikte dış katmanlar uzaya savrulur.

Beyaz cüce olarak kalan çekirdek, parlak ve sıcak kalır; ancak başka bir yıldızdan veya gezegenden madde almadan durumu değişmez. Eğer çevresindeki maddeler bu sıcak çekirdeğe yaklaşırsa, yıllar içinde birikmeye başlar ve basınçla sıcaklık artar. Bu birikim, nihayetinde büyük bir patlamaya, yani nova olayına yol açar.

Nova patlaması yalnızca yıldızın yüzeyini etkiler ve eğer madde kaynağı sürekli sağlanırsa, bu patlama tekrarlar. T Coronae Borealis’in geçmişte 1787, 1866 ve 1946 yıllarında yaşanan nova patlamaları kaydedilmiştir. Ayrıca, 1217 yılına ait bir Ortaçağ el yazmasında da çok daha eski bir patlama olduğuna inanılmaktadır.

Son patlamadan sonra yapılan gözlemler, nova patlamasının çok yakın bir zamanda gerçekleşeceğini gösteriyor. 2016 yılında, yıldızın 1938’deki patlamasına benzer şekilde daha parlak ve mavi hale geldiği bildirilmişti. Son 8 yılın gözlemleriyle, uzmanlar bu patlamanın Eylül 2024 öncesinde meydana gelmesini bekliyorlardı; ancak nova patlamaları kesin bir takvime uymadığı için tarih hakkında kesin bir şey söylemek zor.

Astronom, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, “Astronomide tahminler genellikle iki şekilde olur: ya son derece doğru, örneğin bir güneş tutulmasının ne zaman olacağına dair saniye saniye tahminler, ya da belirsiz. Bu olay ise ikinci kategoride yer alıyor. Yani ‘Eylül’den önce’ ifadesi kesin bir tarih değil, ancak geçmiş gözlemler bu patlamanın büyük olasılıkla bu tarihten önce gerçekleşeceğini gösteriyor. Ancak kesin bir tarih vermek mümkün değil. Bu olay belki bir yıl daha bekleyebilir,” dedi.

Patlamanın kesin tarihi bilinmemekle birlikte, gökbilimciler ve amatör astronomlar, Corona Borealis takımyıldızını dikkatle izlemeye devam ediyor. NASA’nın Fermi teleskobu ile yapılan gözlemlerle, beyaz cüce her gün inceleniyor. Bu gözlemler, patlama öncesi dönemi daha iyi anlamaya yönelik veriler sağlıyor ve patlama anını kaydetmek için büyük bir çaba harcanıyor. T Coronae Borealis, 3.000 ışık yılı uzaklıkta bulunuyor, bu da onu kozmosal açıdan oldukça yakın bir mesafede konumlandırıyor.

NASA Goddard Uzay Uçuş Merkezi, bu olayı heyecan verici olarak tanımlıyor: “Bazı novae çok kısa döngülerle tekrarlıyor, ancak genellikle insan ömrü içinde bu kadar yakın mesafedeki patlamaları görmek pek mümkün olmuyor. Bu olay, çok nadir ve oldukça heyecan verici.”

Gökyüzü severler ise, bu olayı gözlemlemek için dikkatli olmalı. Şu anda, T Coronae Borealis takımyıldızı sabahın erken saatlerinde Kuzey Gökyüzü’nde görülüyor. Bu yüzden, birkaç ay daha beklemek, daha fazla kişinin bu olayı görmesini kolaylaştırabilir.