Yapay Zeka, Biyolojiye Yeni Bir Boyut Kazandırıyor: Hücrelerin Sırlarını 6 Haftada Çözdü!

Stanford Üniversitesi’nden bir grup araştırmacı, insanlığın yüzyıllar süren emek ve araştırmalarıyla keşfettiği biyolojik sırları sadece 6 haftada çözmeyi başaran bir yapay zeka programı geliştirdi. Bu devrim niteliğindeki çalışma, bilgisayarların biyoloji alanındaki potansiyelini ön plana çıkarıyor ve gelecekte hastalıkların tedavisi ve biyolojik süreçlerin anlaşılmasında büyük bir rol oynaması bekleniyor.

Yapay zeka temelli bu program, milyonlarca hücre ve onların genetik ve kimyasal yapılarıyla ilgili ham verilerle eğitildi. Ancak ilginç olan, bilgisayarlara bu verilerin ne anlama geldiği ya da farklı hücre tiplerinin özellikleri gibi herhangi bir bilgi verilmedi. Buna rağmen, bilgisayarlar 6 hafta içinde nöron hücreleri gibi daha önce görmedikleri hücreleri tanımayı başardılar. Stanford’dan Jure Leskovec, “Bu sonuçlar gerçekten dikkat çekici çünkü yapay zeka modeline bu hücrelerin önceden belirtilmediği halde tanınmasını sağladık” dedi.

Yapay zeka programı ayrıca kendi kendine genlerin nasıl çalıştığını ve hücrelerin nasıl geliştiğini de keşfetti. Bu, bilim insanlarının biyolojik süreçlerin altında yatan karmaşıklığı anlamalarına yardımcı olabilir ve gelecekte tedavi yöntemlerinin geliştirilmesine önemli katkılarda bulunabilir.

Gelecekte, bu yapay zeka tabanlı programların kanser ve diğer hastalıkların tedavisiyle ilgili bilinmeyenleri ortaya çıkarabileceği veya bir tip hücreyi farklı bir tipe dönüştürecek reçeteler yazabileceği düşünülüyor. Dana-Farber Kanser Enstitüsü’nde gerçekleştirilen bir çalışma da bu umut verici potansiyeli destekliyor.

Dr. Christina Theodoris liderliğindeki bir ekip, 2021’de, 106 insan çalışmasından elde edilen verileri kullanarak GeneFormer adlı bir programa yaklaşık 30 milyon hücreyle ilgili verileri yükledi. Program, genlerin farklı hücrelerde nasıl çalıştığını anlamak konusunda oldukça başarılı oldu. Ayrıca, bir kalp hücresinde bulunan TEAD4 geninin sistem üzerindeki etkisini tahmin etti ve bu tahmin gerçek hücreler üzerinde doğrulandı.

GeneFormer’ın sunduğu bir başka ilginç bulgu ise ritim bozukluğu olan kişilerle sağlıklı bireylerin hücrelerini karşılaştırmak üzerine yapılan deneylerde ortaya çıktı. Program, sağlıksız hücreleri sağlıklı hale getirmek için 4 belirli genin faaliyetlerinin azaltılmasını önerdi. Bu öneriyi takip eden bilim insanları, hücrelerin iyileştiğini tespit etti, bu da yapay zeka destekli programların gerçek dünya uygulamalarının mümkün olduğunu gösteriyor.

Sonuç olarak, yapay zeka temelli biyolojik araştırmaların, bilinmeyenleri ortaya çıkararak ve hastalıkların tedavisinde yeni yollar açarak insanlık için büyük bir potansiyele sahip olduğu açıkça görülüyor. Bu gelişmeler, bilimsel araştırmalarda yeni bir çağın başlangıcını işaret ediyor ve gelecekte sağlık alanında devrim niteliğinde yeniliklere yol açabilir.