Aşılar, vücudumuzu patojenlere karşı koruyan ve bağışıklık sistemimizi güçlendiren hayati araçlardır. Yıllar boyunca, ölü veya zayıflatılmış virüs içeren geleneksel aşılar, insanlığı pek çok bulaşıcı hastalıktan kurtarmada etkili olmuştur. Bu aşılar, vücuda virüsle karşılaşıldığında hızlı bir savunma avantajı sağlayarak hastalığın önüne geçer. 1951’de Max Theiler, sarı humma aşısını geliştirdiği için Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü’ne layık görüldü, bu da aşı bilimine verilen değeri gösterir.

Moleküler biyolojideki gelişmelerle birlikte, yeni nesil aşılar ortaya çıktı. Artık hastalık yapan virüslerin tamamını değil, sadece virüslerin dış yüzeyinde bulunan ve tanıyabileceğimiz protein parçalarını içeren aşılar geliştirilebiliyor. Bu aşılar vücuda verildiğinde, bağışıklık sistemi virüsleri tanır ve savunma mekanizmasını başlatır, böylece hastalığa yakalanmamız engellenir. HPV ve hepatit-B aşıları, bu yaklaşımın başarılı örnekleridir.

Aşı üretiminde bir diğer strateji ise patojenin genetik kodunu, genellikle zararsız bir taşıyıcı virüs olan “vektör” olarak adlandırılan bir taşıyıcıya aktarmaktır. Bu vektörler vücuda enjekte edildiğinde, viral protein üretimini başlatır ve bağışıklık sistemini uyarır. Bu yöntem, patojenin etkili bir şekilde tanıtılmasını sağlarken, vektör virüsün zararsızlığı sayesinde güvenli bir aşı stratejisi sunar. Özellikle Ebola ve diğer virüslere karşı geliştirilen aşılar, bu stratejinin başarısını kanıtlamıştır.

Virüs, protein ve vektör tabanlı aşıların üretimi geniş çaplı hücre kültürünü gerektirir. Ancak, hücre kültürüne bağımlı aşı üretimi maliyetli ve zaman alıcıdır, bu nedenle salgın durumlarında hızlı tepki verme konusunda sınırlamalara neden olabilir. Bu zorluklar, araştırmacıları hücre kültürüne bağımlı olmayan ve daha hızlı tepki veren aşı üretim yöntemlerini geliştirmeye yönlendirmiştir.