Burnumuzun Gizli Koruyucuları: Bağışıklık Hücreleri Enfeksiyonlarla Nasıl Savaşıyor?

Son yapılan araştırmalar, burnumuzun ve üst solunum yollarımızın enfeksiyonlara karşı önemli bir savunma hattı olduğunu ortaya koydu. 31 Temmuz’da yurt dışı kaynaklı Nature dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, burun ve üst solunum yolu, virüs ve bakterilere karşı savaşmak için hazır bekleyen uzun ömürlü bağışıklık hücrelerine ev sahipliği yapıyor. Bu hücreler, gelecekteki enfeksiyonlara karşı korunmamıza yardımcı olan bir ‘hafıza’ sistemi oluşturuyor.

Araştırmaya göre, burnumuzun arkasında bulunan ve burun, ağız, sinüsler ve boğazı kapsayan bu bölgeler, bağışıklık hücrelerinin eğitildiği ana alanlardan biri. Bu hücreler, vücudumuzun ilk savunma hattını oluşturuyor ve benzer patojenlere karşı daha etkili bir koruma sağlamak için hafızalarında ‘düşman’ mikropları saklıyorlar. Bu veriler, burun ve boğaz yoluyla verilen mukozal aşıların, kas içine enjekte edilen aşılardan daha etkili olabileceğini ortaya koyarak yeni aşıların geliştirilmesini hızlandırabilir.

COVID-19 Pandemisiyle Gelen Yeni Anlayış

Araştırmanın yazarlarından birisi, önceki çalışmaların genellikle kan ve alt solunum yollarındaki bağışıklık hücrelerine odaklandığını belirtiyor. Ancak COVID-19 pandemisi ve Omicron gibi üst solunum yollarında yayılma kapasitesi yüksek varyantların ortaya çıkması, araştırmacıları üst solunum yollarındaki bağışıklık hücrelerinin nasıl çalıştığını anlamaya yöneltti. Bu amaçla, SARS-CoV-2 testlerinde yaygın olarak kullanılan nazofaringeal swablar kullanıldı.

Araştırma kapsamında, 30 sağlıklı yetişkin bir yıl boyunca her ay swablanarak bağışıklık hücrelerinin zamanla nasıl değiştiği gözlemlendi. Sonuçlar, bu bölgedeki bağışıklık hücrelerinin, özellikle bağışıklık hafızası sağlayan hücrelerin sayısında önemli bir artış olduğunu gösterdi. Ayrıca, adenoid adı verilen ve genellikle çocukluk döneminde aktif olan bağışıklık organlarının, yetişkinlerde de aktif germinal merkezlere sahip olduğu tespit edildi. Bu bulgu, bağışıklık hücrelerinin eğitim aldığı bu merkezlerin, her yaşta etkili olabileceğini gösteriyor.

Hangi Sonuçlara Vardılar?

Araştırma sırasında bazı katılımcılar COVID-19’a yakalandı. Bu katılımcıların burunlarında, SARS-CoV-2 virüsünü hedef alan B hücrelerinin bulunduğu gözlemlendi. Bu hücreler, enfeksiyon sırasında aktif hale gelir ve vücudun gelecekteki benzer enfeksiyonlara karşı korunmasını sağlar. Germinal merkezlerin sadece akut enfeksiyon veya aşılamadan sonra aktif olduğu bilinirken, araştırmacılar katılımcılar hasta hissetmediğinde bile bu merkezlerin aktif olduğunu tespit etti.

Bu bulgular, aşıların bağışıklık tepkisini nasıl değiştirdiğini ölçmek için yeni bir yöntem sunuyor. Özellikle burun yoluyla verilen aşıların etkisini anlamak için önemli bir adım. Ancak, önceden var olan antikorların bu tür aşıların etkisini azaltabileceği de göz önünde bulundurulmalı.

Bu çalışma, bağışıklık sistemimizin ne kadar karmaşık ve etkili olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor. Gelecekte bu tür araştırmalar, daha etkili aşılar ve tedavi yöntemleri geliştirilmesine yardımcı olabilir.